İnşaat sektörü başta olmak üzere pek çok sektörde iş makinalarının geniş bir kullanım alanı vardır. Yalnızca büyük ve orta ölçekli firmalar değil küçük çaplı işletmeler de zaman zaman iş makinalarına ihtiyaç duymaktadır. Teknolojinin gelişmesi ve ticaret ağının dünya çapına yayılmasıyla beraber üretim hacmi ciddi miktarda artış göstermiştir. Var olan fabrikaların büyüdüğü ve yeni fabrikaların kurulmaya başlamasıyla rekabetin artması zamanı, kaliteyi, iş gücünü çok daha önemli hale getirdi. Bu aşamada geliştirilen iş makinaları insan gücünün kaldıramayacağı ve çok uzun sürede yapabileceği işleri pratik ve çok daha hızlı yapılabilir hale getirdi. İş makinaları çalışmaları her biri farklı bir iş için kullanıma uygun pek çok farklı çeşitleriyle hem uzun vadeli hem de kısa vadeli projeleri, çok daha yüksek verim ve kısa sürede bitirilmesine olanak sağlamaktadır. Bu aşamada devamlı olarak iş makinaları kullanmak durumunda olduğunuz bir sektördeyseniz, firmanızın politikalarına bağlı olarak kendi bünyenize ait iş makinaları satın alabilirsiniz. İş makinaları genel anlamda yüksek maliyetli araçlardır. Bu sebeple firmanızın satın alma gücünün yetersiz kaldığı durumlarda iş makinalarını kiralayabilirsiniz. Özellikle kısa dönemli projelerde tek seferlik kullanıma mahsus ihtiyacınız olan iş makinalarını kiralamak maliyet anlamında çok daha avantajlı bir seçenek olabilir. Çeşitli sebeplerle iş makinası satın almak yerine kiralamayı tercih eden firmalar için iş makinaları firmaları bu konuda hizmet vermektedir. Doğru bir iş analizi ve pazar araştırmasının ardından iş makinası kiralayarak, üzerinde çalıştığınız projelerinizi çok daha hızlı ve yüksek verimli bir şekilde tamamlayabilirsiniz.
İş Makinası Ne İşe Yarar ve Çeşitleri Nelerdir?
İş makinaları başta inşaat ve yapı sektörü olmak üzere milli savunma, tarım, sanayi gibi pek çok alanda işlevsellik gösteren makinalardır. Yapılması istenen işin amacına göre özelleşmiş iş makinaları, teknik donanımları sayesinde çok ağır yükleri kaldırmak, yıkım işlemleri vb. pek çok farklı işlevselliğe sahiptir. Maliyetleri çok yüksek olmasına karşın yüksek performans ve verimliliği sayesinde uzun dönemde firmalar için çok daha avantajlı seçeneklerdir. İş makinaları nelerdir sorusunun oldukça geniş çaplı bir cevabı vardır. İş makinaları yaptıkları işe göre pek çok çeşide bölünmektedirler. Genel olarak üç kategoriye ayrılmaktadırlar. Bu kategoriler şu şekilde sıralanabilir;
- İş Makinaları
Ekskavatör: Madenlerde, yol çalışmalarında, yıkım işlemlerinde ve deniz ve nehir kenarlarında taraklama işlemi için kullanılmaktadır.
Yükleyici: İnşaat atıkları ve farklı malzemelerin taşınmasında kullanılmaktadır.
Bekoloder: Hem yükleme hem de kazma işlemi için üretilmiş ergonomik bir araçtır.
Dozer: Traktörün önünde bulunan metal levha aracılığıyla küçük taneli materyalleri itmek için kullanılmaktadır.
Greyder: Yol çalışmalarında sıkça kullanılan bu araç toprak düzleştirmek için kullanılmaktadır.
- Endüstriyel İş Makinaları
Forklift: Depolarda yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Taşıma işlemi için kullanılan bu araçlar aynı zamanda istifleme ve yükseğe taşıma gibi işlevlere de sahiptir.
Jeneratör: Mekanik, ısı, ışık ve kimyasal enerjileri elektriğe dönüştüren araçlardır. Özellikle elektrik kesintileri için önlem amaçlı kullanılmaktadır.
Platform: Yüksek bir noktaya insan veya malzeme taşımak için kullanılmaktadır.
- Yol – Asfalt Makinaları
Finişer: Toprak, asfalt, kum gibi malzemeleri seçilen bölgelere sermek için kullanılmaktadır. Yol Silindiri: Yola serilmiş olan malzemeyi düzleştirmek ve sıkıştırmak için kullanılan araçlardır.
Freze: Yere dökülmüş asfaltın sökülmesi ve yüklenmesi için kullanılan araçlardır.
İş makinası adları ve işlevleri kısaca yukarıda bahsedildiği şekildedir. İş makinaları genel olarak çalışma prensipleri göz önünde alınarak sınıflandırılmaktadır. Örneğin; genel olarak kapalı alanlarda kullanılmak üzere geliştirilen endüstriyel iş makinaları akü ile çalışmaktadır. Dış mekan için üretilen yol ve asfalt için kullanılan iş makinalarında ve iş makinalarında dizel motorlar kullanılmaktadır. Endüstriyel makinalar genellikle kapalı alanlarda kullanıldığı içi akülü olarak üretilmiştir. Endüstriyel iş makinalarının belirli aralıklarla şarj edilmesi gerekmektedir. Dizel motorlar nispeten daha uzun süre kullanılsa da yazdığı gazdan dolayı kapalı alanlarda kullanmak insanlı hava sahasında sağlıklı olmayacaktır. Bu durum iş sağlığı ve güvenliği ve iş makinaları yönetmeliği tarafından yasaklanmıştır.
İş Makinası Satın Alırken ve Kiralarken Dikkat Edilmesi Gereken Unsurlar
İş makinaları, projeler için işin kolaylaşması ve hızlanması açısından olmazsa olmaz araçlardır. Bu aşamada çalıştığınız projenin ilgili olduğu iş koluna göre iş makinaları çeşitlilik gösterecektir. İş makinaları çeşitleri ve görevleri ihtiyacınız olması halince yüksek performans ve verimliliği ile projeniniz çok daha yolunda gitmesine yardımcı olacaktır. Bu aşamada ihtiyacınız olan iş makinalarını doğru bir şekilde belirlemeniz çok önemli bir husustur. Projenize iş makinası satın alacağınız veya kiralayacağınız zaman yanınızda projeyle ilgili bir uzman veya mühendis bulundurmak, doğru makinayı seçmenizde size yardımcı olacaktır. Projenizin için gerekli zaman ve iş hacmini göz önünde bulundurarak, iş makinanızın performansına karar vermeniz gerekmektedir. Aksi takdirde iş hacminize oranla düşük performanslı bir iş makinası sizi yarı yolda bırakabilir. En önemli noktalardan biri de seçtiğiniz iş makinasını çalıştırırken hangi iş sağlık ve güvenliği kurallarının geçerli olduğunu öğrenmelisiniz. Eğer uzun süreli ve devamlı olarak aynı tip projeleri üstlenecekseniz uzun vadede iş makinaları satın almak daha avantajlı bir seçenek olabilir. Bu aşamada satın aldığınız iş makinası için iş makinası ruhsatı çıkarttırmanız gerekmektedir. Bunun için iş makinanızın tescilini alarak bulunduğunuz bölgenin ticaret veya sanayi odasına başvurabilirsiniz. Öte yandan kısa süreli ve süreksiz projelerde iş makinası kiralamak çok daha düşük maliyetlerle kazanç sağlamanıza olanak tanıyacaktır.
İş Makinası Sertifikası Önemi
Kategorisi fark etmeksizin her iş makinası kullanmak için de tıpkı otomobillerde olduğu gibi yeterlilik belgesine sahip olmak gerekmektedir. İş makinası sertifikası yani operatörlük belgesi, bir iş makinasını kullanacak kişide bulunması gereken bir belgedir. Operatörlük belgesinden önce alınan eğitimler, yapılan pratikler, dikkat edilmesi gereken noktalar ve iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri alınmaktadır. İş makinası belgesi alabilmek için izlenecek adımlar şu şekildedir;
- Milli Eğitim Bakanlığı Onaylı Uzmanlar Operatörlük Kursu’na kaydolunmalıdır.
- Kursta teorik ve uygulamalı eğitimlere katılmak gerekmektedir.
- İş Organizasyonu, İş Öncesi Hazırlık, Motor-Elektrik, İş Makinası konularını kapsayan 40 soruluk bir sınava girerek en z 70 almak gerekmektedir.
- Son olarak makinayı sınav yönergesine uygun bir şekilde hatasız olarak kullanmanız gerekmektedir.
Tüm bu aşamaları başarıyla tamamlayan kişiler operatörlük belgesini almaya hak kazanmaktadırlar. Bu anlamda projenizde kullanacağınız iş makinalarını kullanacak çalışanları işe alırken operatör belgesinin olması, tecrübeli olması gibi etkenlere dikkat etmenizde fayda olacaktır. Operatör belgesi olmana birini iş makinasında çalıştırmak yasak olmasıyla beraber sahada çalışan diğer çalışanların hayatını tehlikeye atmak gibi sorunları da beraberinde getirebilir. Öte yandan deneyimli bir iş makinası operatörü ile çalışmak işlerinizin daha profesyonel, daha hızlı ve daha verimli bir şekilde işlemesine olanak tanıyacaktır. Uzun veya kısa süreli projelerde başarılı olmak için iş hacminizi, iş süresini, kullanacağınız iş makinalarının özelliklerini ve maliyetlerini, iş makinası operatörlerinin kalifiye olması gibi unsurların doğru belirlenmesi, projenizin çok daha başarılı olmasına yardımcı olacaktır.